Chris Anderson ve David Sally tarafından kaleme alınan Rakamlar Oyunu, futboldaki birçok istatistiği inceleyerek bu sporun merkezinde rakamların olduğunu savunan ve bunun sonucunda okuyucularına, futbola farklı açıdan bakma şansı sunan bir kitap. Kitabın “Kazanmak mı Kaybetmek mi?” isimli bölümündeki şu soru ise hayli dikkat çekici: “Çok gol atmak veya az gol yemek sizin şampiyon olmanızı ne kadar etkiler?” Rakamlar Oyunu gibi futbolla ilgilenenlerin başucunda duran bu kitabın gol sayısı istatistiğini bu açıdan ele alması, benim bu yazıyı yazmamdaki temel motivasyonum oldu. Bununla birlikte günümüzdeki hücum futbolu oynayan ve bu yönleriyle izleyenlere daha çok keyif veren takımların, hücumcu anlayışlarıyla sezon sonunda mutlu sona ulaşıp ulaşamadıklarını da görmek istedim.
İlk bölümde bahsedilen bu istatistik, 1991/1992 senesinden 2010/2011 senesine kadarki süreçte en çok gol atan takımın şampiyon olma oranını 4 lige (İngiltere, İtalya, Almanya ve İspanya) göre inceliyor.
Oluşan grafik sonrasında ise kitap bizlere şunu söylüyor:
“Bir sezonda en çok golü atan takımlar toplam şampiyonlukların yalnızca yarısını (yüzde 51) kazanabilmiş. En az şampiyonluk sekiz kereyle Bundesliga’da, en çok şampiyonluk ise on iki kereyle Premier Lig’de. En fazla golü atmış olmak şampiyonluk getirmiyor. Alakası yok.”
1991/1992 Sezonundan Günümüze
Bir önceki paragrafta bahsettiğimiz bu istatistikler neticesinde, şampiyonluk oranları yüzde 40 ila 60 arasında değişim gösteriyor. Fakat kitap basım tarihinden dolayı 2010/2011 sezonuna kadarki süreci gösteriyor. Peki son 10 yıldaki (yani 2020/2021) süreci dahil edersek bu grafikteki değişimler ne olur? Hangi liglerde değişim gerçekleşir?
Oluşturulan 20 yıllık süreci, 30 yıla çıkarttığımız zaman karşımıza aşağıdaki gibi bir grafik çıkıyor.
20 yılda 12 kez en çok gol atanın şampiyon olduğu İngiltere’de, son 30 yıla baktığımızda ise bu sayı 18’e çıkıyor. Özellikle son on yılda 5 kere şampiyon olmayı başaran Manchester City, şampiyon olduğu her sene ligdeki en fazla golü atan takım olarak bu istatistiğin aynı kalmasında en önemli etken olarak dikkat çekiyor. Ayrıca City son 10 senenin 8’inde ligde en fazla gol atmayı başaran takım konumunda.
Premier Lig’de oran sabit kalırken, Serie A ise grafikteki en büyük düşüşe sahip olan lig olarak karşımıza çıkıyor. Son 10 yılda sadece 2 kez en çok gol atan takımın şampiyon olduğu Serie A, oran olarak yüzde 40’a geriliyor. Bahsedilen on yıllık periyotta dokuz kez şampiyon olan Juventus, sadece iki sene ligdeki en çok golü atan takım konumunda. Ayrıca son 3 senedir en fazla gol atan takım Atalanta. Gasperini’nin kazanırdığı yeni futbol ekolü Atalanta’yı şampiyon yapmayı başaramasa da, Atalanta’ya büyük çapta başarı getirdiğini söyleyebiliriz ve belki de bu yeni kazanılan futbol anlayışıyla İtalya’da bazı şeylerin artık değişmeye başladığını söylememiz güç olmaz.
La Liga ise çok küçük oransal düşüş ile karşımıza çıkıyor. 10 yıllık süreçte beş kere en çok gol atan takımın şampiyon olduğu ligde, özellikle Atletico’nun kazandığı iki şampiyonlukta en çok gol atan takım olamaması, oranın düşmesindeki önemli etkenlerden biri. Ayrıca İspanya’da son 10 senenin altısında en çok gol atan takımın 100 gol barajını geçmeyi başarmış olması dikkat çekiyor.
20 yıllık süreçte en çok gol atanın en az şampiyon olduğu Bundesliga’da ise Bayern’in son 10 yıllık üstünlüğü ile neredeyse bir patlama yaşanıyor. Son 10 yılın dokuzunda şampiyon olan Bayern Münih bu yılların sadece birinde en çok gol atan takım olmayı başaramıyor (2015/2016). Bahsedilen bu sezon dışında ise Almanya’da her yıl en çok gol atan takım şampiyon olmayı başarıyor. 10 yıllık periyotta dokuz kez en çok gol atanın şampiyon olduğu Bundesliga, oranını ise yüzde 40’tan 57’ye çıkartarak, dikkat çekici bir yükseliş gösteriyor. Özellikle bu noktada Alman futbolunun son yıllardaki hücumsal anlayışına da değinmek gerekiyor. Son yıllarda dünyada hücum futbolu denince akla gelen en önemli iki teknik direktörün( Guardiola ve Klopp) Alman futboluna yeni bir ekol kazandırması grafikteki yükselişin başlıca sebeplerinden olduğunu söyleyebiliriz.
Karşımıza çıkan bu istatistikler sonucunda; son 30 yıllık periyotta, en çok gol atmanın şampiyonluğa etki oranı %52,50′ ye çıkmış oluyor. “Rakamlar Oyunu” kitabındaki 1991/1992-2010/2011 yılları arasındaki yüzdeyi hatırlayacak olursak(%51,25), büyük çapta bir değişimin olmadığı dikkatimizi çekiyor. Buradan yola çıkarak son 10 yıllık süreçte bazı liglerde kişi bazlı yeni taktiklerin denenmesiyle birlikte bazı değişimler karşımıza çıksa da bu değişimlerin genellik konusunda büyük bir farklılık yaratmadığını söyleyebiliriz. Özellikle İtalya ve Almanya liglerindeki oransal başkalaşımlar bize bu ülkelerdeki futbol anlayışlarının son on yılda biraz olsun değiştiğini gösteriyor.
Türkiye Süper Ligi
Rakamlar Oyunu adlı kitabın araştırdığı 20 senelik süreç ve daha sonra baktığımız 30 yıllık süreç sonucunda, çeşitli liglerde oran değişimi yaşansa da grafik değerleri yüzde 40 ile 60 arasında değişim gösteriyor. Peki dünyanın en büyük 4 ligindeki sayılar bu durumda iken, bizim ligimiz bu grafiğin neresinde yer alıyor?
1991/1992 senesinden itibaren öncelikle 20 yıllık periyodu, daha sonrasında ise günümüze kadar ki sürece baktığımızda aşağıdaki grafik karşımıza çıkıyor.
Türkiye’de ilk 20 yıllık süreçte on üç kez en fazla gol atan takım şampiyon olmayı başarmış. Bu sayıyla Türkiye Süper Lig, dört büyük Avrupa liginin üstünde konumlanıyor. Bahsedilen 20 yıllık süreçte diğer liglerdeki şampiyonluk oranını tekrar hatırlatmak gerekirse; Premier Lig:12, La Liga:11, Serie A:10, Bundesliga:8.
30 yıllık performansa baktığımızda ise 20 kere en fazla gol atan takım şampiyon olarak ligi sonlandırıyor. Diğer 4 büyük lige bakarsak ise şu sayılar karşımıza çıkıyor. Premier Lig: 18, Bundesliga: 17, La Liga:16, Serie A: 12.
Sonuç olarak, fazla gol atmak şampiyon olmanızdaki tek parametre olamaz. Fakat şampiyon olmanız için önemli etkenlerden biridir. Bu etken bazı liglerde farklılık gösterebilir. Örneğin, Serie A’da Atalanta üç sezondur çok fazla atarak şampiyon olmayı başaramaz iken, Almanya’da Bayern attığı gollerle doğru orantılı olarak üst üste şampiyonluklar kazanmaya başladı. Bununla beraber son 6 yıldır ligin en fazla gol atan takımı olmayı başaran Barcelona 3 kere şampiyon olmayı başarırken; Premier Lig’de City son beş şampiyonluğunda ligin en fazla gol atan takımı konumunda. Türkiye liginde ise, eğer en çok gol atan takımsanız şampiyon olma olasılığınız diğer liglere göre daha yüksek.
“Rakamlar Oyunu” kitabının bahsettiği 20 senelik süreç ve ele aldığımız son 10 yıllık süreci göz önüne alırsak, çok gol atmanın futboldaki önemli parametrelerden biri olduğunu fakat sizi şampiyon yapacak tek kriter olmadığını söyleyebiliriz. Kitap ise son paragrafında bu konuya şu şekilde değiniyor:
“İyi bir hücum hattına bel bağlayıp bütün maçları kazanmaya çalışmak takımları zafere ulaştırmaya yetmiyor. Bu maçları kaybetmemeniz gerek. Başarının altın anahtarı yok; gol ortalarda bir yerde yer alıyor.”
Rakamların Oyunu, İthaki Yayınları, Chris Anderson
